Όμιλος Ποδηλατών Πειραιώς και ο Βασίλειος Καψαμπέλης (14 Απριλίου 1891)

Ο Πειραιώτης Αξιωματικός του Β. Ν. Βασίλειος Καψαμπέλης ήταν εκείνος που πρώτος συνέλαβε την ιδέα συγκέντρωσης σε έναν σύλλογο, όλων των φίλων του ποδηλάτου το 1890.
Στις 14 Απριλίου του 1891 συστήνει τον πρώτο στην Ελλάδα σύλλογο σχετικό με ποδήλατο, τον Όμιλο Ποδηλατών Πειραιώς.  

Του Στέφανου Μίλεση

Ο πρώτος όμιλος που έκανε επίσημα την εμφάνισή του στην Ελλάδα, έχοντας ως αντικείμενό του την προαγωγή της ποδηλασίας, ήταν ο " Όμιλος Ποδηλατών Πειραιώς"

Εμφανίσθηκε το 1890 όταν οι ποδηλάτες του Πειραιά συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά για να ακούσουν λόγο από εκείνον που φρόντισε να τους συναθροίσει, τον Αξιωματικό (Οικονομικό) του Β.Ν. Βασίλειο Καψαμπέλη

Ο Πειραιώτης Βασίλειος Καψαμπέλης ήταν ο πρώτος στην Ελλάδα, που συνέλαβε την ιδέα της συνάθροισης και ένωσης διεσπαρμένων ποδηλατών. Ωστόσο ως επίσημη ημερομηνία ιδρύσεώς του Ομίλου αυτού, θεωρείται η 14η Απριλίου 1891 ενώ το καταστατικό του εγκρίθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 20ης Ιουνίου 1894. Πρώτος Πρόεδρος φυσικά ήταν και ο ιδρυτής του.

Το πρώτο Διοικητικό του Συμβούλιο αποτελείτο από τους:

Βασίλειο Γ. Καψαμπέλη, Αξιωματικό Β.Ν. (Πρόεδρος), 
Αλέξανδρο Η. Βραχνό, δικηγόρο (Γραμματέας του Ομίλου), 
Θ. Φεράλδη, τελειόφοιτο νομικής (Ταμίας), 
Κυριάκο Βέκιο, μηχανικό (Αρχηγός Εκδρομών), 
Βασίλειο Παπαβασιλείου, ταμιακό υπάλληλο (Κοσμήτορας) 
Βικ. Σερπιέρη, Πρόξενο της Βενεζουέλας, (Σύμβουλος Ομίλου)
Ιωάννη Φωτιά, Τελωνιακό υπάλληλο (Σύμβουλος Ομίλου) και
Νικόλαο Δάνη, Λογιστή (Σύμβουλο Ομίλου).

Μετά τον Όμιλο Πειραιώς, οι αμέσως επόμενοι ποδηλατικοί Σύλλογοι που δημιουργήθηκαν χρονολογικά ήταν οι:

"Ποδηλατικός Σύλλογος Αθηνών" υπό την προστασία του Πρίγκιπα Γεωργίου, με ημερομηνία ίδρυσης την 14η Σεπτεμβρίου 1891.

"Ποδηλατική Ένωσις εν Αθήναις" κι αυτή υπό την προστασία του Πρίγκιπα Γεωργίου, με ημερομηνία ίδρυσης την 23η Απριλίου 1893.

"Πανελλήνιος Ποδηλατικός Σύλλογος" υπό την προστασία του Πρίγκιπα Νικολάου, με ημερομηνία ίδρυσης την 15η Απριλίου 1893.

"Ποδηλατικός Σύλλογος Πατρών" που ιδρύθηκε την 9η Ιουλίου 1894.

"Ποδηλατική Ένωση Ερμουπόλεως" που ιδρύθηκε την 16η Ιουλίου 1894. 

Ακολούθησε στον Πειραιά και ένας δεύτερος σύλλογος για το ποδήλατο, η "Ποδηλατική Ένωσις Πειραιώς" με έτος ίδρυσης το 1895.

Ο πρώτος σύλλογος ποδηλάτου στην Ελλάδα λοιπόν ο "Όμιλος Ποδηλατών Πειραιώς" είχε και τον ύμνο του που είχε ως εξής:

"Φτερωτοί σαν χελιδόνια
του Μαΐου τα τρελά
της νεότητος τα χρόνια
ας γλεντήσουμε καλά.
Έρως, μέθη και νεότης
και ποδήλατον μαζί
και ας λέγει ματαιότης
όστις αγνοεί να ζη"

Ο στιχουργός του τραγουδιού αυτού, ήταν ο ποιητής Αλέκος Βραχνός, ο οποίος ως Αξιωματικών των Γαριβαλδινών, βρήκε ηρωικό θάνατο λίγο αργότερα στο Δρίσκο μαζί με τον άλλο ποιητή τον Μαβίλη.

Πρώτοι ποδηλατικοί αγώνες:

Τους πρώτους ποδηλατικούς αγώνες διοργάνωσε ο " Όμιλος Ποδηλατών Πειραιώς", την 6η Απριλίου 1892

Η ημέρα εκείνη ήταν η δεύτερη μετά το Πάσχα και στις πειραϊκές εφημερίδες εκείνης της χρονιάς αναγράφεται:

"Ο Πειραιεύς είχεν έξοχον εορτήν. Η πόλις άπασα περιεβλήθη πανηγυρικήν όψιν και αι οδοί του Πειραιώς, διεσχίζοντο από πρωΐας υπό δεκάδων ποδηλατών με διαφόρους ποικιλοχρόους αμφιέσεις και με ποικίλα ποδήλατα. Οι αγώνες διεξήχθησαν μετά πρωτοφανούς τάξεως και ζωηρότητος. Το γέρας του τελευταίου δρόμου, επέτυχε ένα εκ των μελών του Ποδηλατικού Ομίλου της πόλεώς μας, ο Παναγιώτης Ξενοφώντος όστις και ανεδείχθη αριστεύς. Η συγκίνησις και η χαρά του πλήθους ήτο απερίγραπτος, επευφημίαι δε εξήρχοντο εκ χιλιάδων στομάτων. Μετά το πέρας των αγώνων, υπό τους ήχους τις παιανιζούσης μουσικής, άπαντες οι παρευρεθέντες ποδηλάται μετάβησαν εις την εξοχήν του Αγίου Ιωάννου και αφού εφωτογραφήθησαν εν απαραμίλλω συμπλέγαμτι, παρεκάθησαν είς άριστον εξόχως εύθυμον και ζωηρόν!!"


Οι επόμενοι αγώνες έγιναν από τον "Πανελλήνιο Ποδηλατικό Σύλλογο" (το πέμπτο δηλαδή κατ΄ αρχαιότητα Σύλλογο ποδηλάτου) το έτος ιδρύσεώς (1893) στην Κηφισιά.

Ποιος ήταν ο Βασίλειος Καψαμπέλης (Πειραιάς 1866-1929):

Γεννήθηκε στον Πειραιά με καταγωγή της οικογενείας του από την Κυνουρία. Η οικογένειά του ήταν γνωστή στον Πειραιά και ο ίδιος έγινε ανώτερος αρχιφροντιστής (αντίστοιχος του Οικονομικού Αξιωματικού σήμερα) στο Βασιλικό Ναυτικό. Δίδασκε και Διεθνές Ναυτικό Δίκαιο στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Υπήρξε συγγραφέας πολλών βιβλίων που αφορούσαν την ναυτική εκπαίδευση αλλά και λογοτεχνικών. 

Έγραψε τα πρώτα βιβλία στην Ελλάδα που αφορούσαν το ποδήλατο και συγκεκριμένα τα:

"Η ιστορία του ποδηλάτου και τα διάφορα αυτού συστήματα", "Το ποδήλατον εν Ελλάδι" ενώ από το 1895 εξέδιδε ανελλιπώς το "Ημερολόγιο του Ομίλου Ποδηλατών Πειραιώς". Συμμετείχε γενικώς σε κάθε εκδήλωση πνευματικού ενδιαφέροντος στον Πειραιά, μέχρι του θανάτου του. Παρότι είχε έντονες πνευματικές ανησυχίες υπήρξε φανατικός Σπόρτσμαν, Πειραιώτης, Ναυτικός, Πεζοπόρος και Ποδηλάτης!

Διοργάνωσε τους πρώτους ποδηλατικούς αγώνες το 1892, ενώ το 1897 διοργάνωσε την πρώτη ποδηλατική εξόρμηση από τον Πειραιά προς την Πελοπόννησο με ποδήλατο. Υπήρξε μέλος της επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, αλλά και της Επιτροπής διαχείρισης του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς. Υπήρξε επίσης και ένα από τα ιδρυτικά μέλη του επίσης πρώτου συσταθέντος στην Ελλάδα το 1895 "Πεζοπορικού Ομίλου Πειραιώς".

Έγραψε πολλά λογοτεχνικά έργα που έγιναν όμως γνωστά ως έργα του "Βασίλη Αδάμα" καθώς αρθρογραφούσε με αυτό το όνομα όπως τα "Μία σύγκρουση στο Κάβο Ντόρο", "Από του κόλπου των Χανίων", "Παλιές Ναυτικές Σελίδες". Υπήρξε τακτικός συνεργάτης όλων των εφημερίδων και των περιοδικών που κυκλοφορούσαν στην εποχή του, ενώ έχει γράψει και πλήθος ναυτικών εγχειριδίων με σκοπό την εκπαίδευση των Ναυτικών Δοκίμων.


Ο Βασίλειος Καψαμπέλης απεικονίζεται σήμερα σε φωτογραφίες του 1891 με τους Αμερικανούς William Sachtleben και Thomas Alen οι οποίοι είχαν συμπεριλάβει και τον Πειραιά στην παράτολμη απόφασή τους να κάνουν τον γύρο του κόσμου με ποδήλατο! Οι δύο Αμερικανοί εκτός των ποδηλάτων τους έφεραν μαζί τους και δύο νέες για την εποχή φωτογραφικές μηχανές Kodak με τις οποίες αποθανάτισαν 42 συνολικά φωτογραφίες από τις χώρες που πέρασαν.    


   
Οι φωτογραφίες τους από τον Πειραιά απεικονίζουν η μεν πρώτη τους ίδιους μπροστά στο ναό του Αγίου Κωνσταντίνου, η δε δεύτερη τον Βασίλειο Καψαμπέλη μπροστά στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς που όπως αναφέραμε ήταν και μέλος της επιτροπής διαχειρίσεώς του.

Οι ποδηλατικές επιρροές του Βασιλείου Καψαμπέλη:

Αναφέρεται μάλιστα στο ιστορικό που εκδόθηκε για την ποδηλατική περιπέτεια των William Sachtleben και Thomas Alen πως αυτοί ήταν που γέννησαν την ιδέα στον Καψαμπέλη να δημιουργήσει τον πρώτο ποδηλατικό όμιλο ή πως αυτοί ήταν που του έδειξαν πως να χρησιμοποιεί το ποδήλατο!

Η αλήθεια είναι πως πολύ πριν τους δύο Αμερικανούς, το ποδήλατο ήταν ήδη γνωστό στην Ελλάδα, καθώς ένας Γερμανός ο Φον Γέντριχ έκανε βόλτες με ποδήλατο στο Σύνταγμα και μάλιστα αρθρογραφούσε στις ελληνικές εφημερίδες για τα θέλγητρα του ποδηλάτου.

Ακόμα και πριν από τον Φον Γέντριχ (που δολοφονήθηκε μαζί με την σύζυγό του) και ένας άλλος Γερμανός χρόνια πριν από τον μακαρίτη τον Γέντριχ, ο Νικόλαος Μάγγελ κυκλοφορούσε κι αυτός ήδη με ποδήλατο στην Αθήνα. Ο πατέρας του Μάγγελ ήταν στρατιωτικός μουσικός του Όθωνα. Μάλιστα έχει καταγραφεί στις εφημερίδες η κοροϊδία των Αθηναίων που τον πείραζαν διαρκώς και τον είχαν κάνει περίγελο, ενώ σε κάποιες αποκριές ομοίωμα του Μάγγελ είχε αντικαταστήσει και την παραδοσιακή τότε καμήλα που οδηγούσε το καρναβάλι στην Αθήνα!

Άρα το ποδήλατο ήδη από την εποχή του Μάγγελ και αργότερα του Φον Γέντριχ δεν ήταν άγνωστο στην Αθήνα. Όπως έχουμε γράψει και παλαιότερα εκ των πρώτων ποδηλατιστών στην Ελλάδα υπήρξε και ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ το 1869. Αλλά και ο άλλοτε Δήμαρχος Πειραιώς ο Παύλος Δαμαλάς ότι το ίδιο έτος με τον Γεώργιο Α΄, είχε εισαγάγει κι αυτός επίσης ένα ποδήλατο από την Μασσαλία. Έτσι χωρίς να γνωρίζουμε μετά βεβαιότητας ποιος πραγματικά ήταν ο πρώτος ποδηλάτης, διαθέτουμε ήδη αρκετά ονόματα υποψηφίων για αυτό. Του Φον Γέντριχ, του Μάγγελ, του Π. Δαμαλά και του Γεωργίου του Α΄, αλλά και του επίσης Πειραιώτη του Κωνσταντίνου Χόλη που μάλιστα μετάφερε το 1885 το ποδήλατό του σε ατελιέ στον Πειραιά και το φωτογράφισε (Σχετική παλαιότερη ανάρτηση εδώ).

Συνεπώς μάλλον θεωρείται απίθανος ο ισχυρισμός πως οι δύο Αμερικανοί William Sachtleben και Thomas Alen έδειξαν στον Καψαμπέλη την λειτουργία του ποδηλάτου ή εξαιτίας αυτών γεννήθηκε η ιδέα στον νεαρό ακόμα Αξιωματικό να δημιουργήσει όμιλο ποδηλασίας.

Το πρώτο ποδήλατο ελληνικής κατασκευής

Το πρώτο ποδήλατο ελληνικής κατασκευής έφερε την ονομασία "ΕΛΛΑΣ".
 

Ο κατασκευαστής του Ανδρέας Βήχος, είχε προσκαλέσει όταν το κατασκεύαζε να παρευρίσκεται ο αρχιμηχανικός του Β.Ν. Τσακάλης, με σκοπό να λάβει πιστοποίηση της πρωτιάς. 

Το πρώτο ελληνικό ποδήλατο, παρουσιάστηκε επίσημα στην Έκθεση Θεσσαλονίκης του 1904, στην οποία η Ελλανόδικος Επιτροπή αποτελούμενη από τους Μπαριέρ (αρχιμηχανικό σιδηροδρόμου Λάρισας), Νικολαΐδη (Διευθυντή Ηλεκτρικής Εταιρείας), Μεταξά (Αντισυνταγματάρχη) και Ν. Κορδελλά, απένειμε το Χρυσό Βραβείο της Έκθεσης στον Βήχο για το συγκεκριμένο ποδήλατο.

Ο Ανδρέας Βήχος ήταν ιδιοκτήτης καταστήματος πώλησης ποδηλάτων στην Αθήνα (στην οδό Βουλής 3) και από το 1904 και μετά άρχισε να πουλά στο κατάστημά του ποδήλατα δικής του κατασκευής. 





 

Σχετικές Αναρτήσεις:











Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"