Ελληνικά Μηχανοποιεία "Βασιλειάδης" (1859)

Ναυπηγείο Βασιλειάδου στον Πειραιά, 1911

LE PIREE - CHANTIERS VASSILIADES

του Στέφανου Μίλεση

Το 1859 ήταν το έτος εκείνο που εμφανίσθηκε στον Πειραιά, μια μικρή αρχικά μονάδα που έφερε την ονομασία Μηχανοποιείο "Βασιλειάδης" από την ονομασία του ιδρυτού της Γεωργίου Βασιλειάδη.

Ο Γεώργιος Βασιλειάδης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1811 και πέθανε στον Πειραιά το 1892 στην πόλη που ανέπτυξε την δραστηριότητά του. 

Γεώργιος Βασιλειάδης

Ο Βασιλειάδης έφθασε για πρώτη φορά στον Πειραιά το 1858, αφού είχε ολοκληρώσει πρώτα μια περιήγηση σε όλες τις πόλεις του τότε Ελληνικού Βασιλείου και αφού εδώ μόνο είχε διαβλέψει με την μεγάλη διορατικότητα που τον διέκρινε, τις δυνατότητες που του προσέφερε το λιμάνι στην ανάπτυξη των σχεδίων του.

Έτσι τον επόμενο κιόλας χρόνο, το 1859, αξιοποίησε την τεράστια περιουσία που είχε στην Κωνσταντινούπολη, αγοράζοντας έκταση στην αριστερή κατά την είσοδο, πλευρά του λιμανιού προκειμένου να κατασκευάσει μηχανουργικής και ναυπηγικής μονάδας. Στην συνέχεια μετά την αγορά, έκανε μια δεύτερη περιήγηση, αυτή την φορά όμως σε βιομηχανικά κέντρα της Δύσης, προκειμένου να μελετήσει την ίδρυση και λειτουργία ανάλογων μονάδων. Από εκεί εκτός των σχεδίων ίδρυσης προμηθεύθηκε μηχανήματα αλλά και μεγάλο αριθμό αλλοδαπών ειδικευμένων εργατών και μηχανικών προκειμένου να λειτουργήσει την δική του μονάδα, μέχρι να ειδικευθεί ο ανάλογος αριθμός Ελλήνων, στη μηχανουργική εργασία. Για πολλούς αυτό ίσως θεωρείται και το σημαντικότερο έργο του Βασιλειάδη, δηλαδή η μόρφωση και εξειδίκευση Ελλήνων στο βιομηχανικό έργο. 

Δυστυχώς την ραγδαία ανάπτυξη του κολοσσιαίου έργου για την εποχή, ανέκαμψε το 1869 μια καταστρεπτική πυρκαγιά που κατέστρεψε ολοσχερώς την βιομηχανική μονάδα. Ο Βασιλειάδης κατά την δεκαετή λειτουργία της μονάδος του όμως, είχε δημιουργήσει θετικό κλίμα γύρω από το όνομά του, κλίμα που ενέπνευσε πιστωτικά ιδρύματα να τον συνδράμουν στην εκ νέου θεμελίωσή της. Από το 1870 μια νέα μονάδα είχε υψωθεί ξανά πάνω στην τέφρα της παλιάς. 

Όμως και αυτή η νέα μονάδα λειτούργησε μέχρι το 1888, έτος κατά το οποίο ο Βασιλειάδης διέβλεψε πως είχε φτάσει ο καιρός για νέες επεκτάσεις και καινοτομίες. Γιαυτό και προέβη στην μετατροπή της μονάδας σε ανώνυμο Εταιρεία, που έφερε όμως την ίδια ονομασία, καθώς οι μέτοχοι αναγνώριζαν στο πρόσωπό του, τον θεμελιωτή, μιας μεγάλης σε έκταση και σημασία, βιομηχανικής μονάδας.

Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της μονάδας είχε και ο γιος του ιδρυτού της, ο Βασίλειος Βασιλειάδης που συμμετείχε ενεργά στην λήψη αποφάσεων, αφού ήταν ο Γενικός Διευθυντής αυτής.

Βασίλειος Βασιλειάδης

  

Η Εταιρεία από το 1867 συμμετείχε ενεργά σε όλες τις Παγκόσμιες Εκθέσεις αποσπώντας χρυσά και αργυρά μετάλλια πετυχημένης λειτουργίας και πρωτότυπης παραγωγής, απασχολώντας 400 άτομα! 

Χαρακτηριστικό της καινοτομίας της επιχείρησης είναι πως καταπιάνεται με την συστηματική έρευνα. Έτσι στα πλαίσια αυτά πετυχαίνει την κατασκευή της πρώτης στην Ελλάδα Ατμάμαξας για λογαριασμό της Εταιρείας των Σιδηροδρόμων Αττικής. Η πρώτη ελληνική ατμάμαξα που έφερε την ονομασία "Ελληνίς", αναγνωρίσθηκε πανευρωπαϊκώς για την πληρότητα και την συνοχή της κατασκευής της.

Στις 17 Απριλίου του 1886 πετυχαίνει με νόμο την κρατική αναγνώριση εφεύρεσης ελαιοεκσαρκιστικής μηχανής και το προνόμιο της αποκλειστικής κατασκευής και εκμετάλλευσης αυτής.

Η μετασκευή των Θωρηκτών "Ύδρας" και "Σπετσών" και εκατοντάδες άλλες μετασκευές και καθαρισμούς εμπορικών και πολεμικών μονάδων του στόλου λαμβάνει χώρα στις εγκαταστάσεις του. Σε όλη την Ελλάδα σιδηροδρομικές ατμάμαξες, μεταλλικές γέφυρες σιδηροδρόμου που υπάρχουν μέχρι σήμερα στα δίκτυα Πελοποννήσου και Λαρίσης αλλά και μεταλλικά στέγαστρα κτηρίων είναι κατασκευής του "Βασιλειάδη". Πλήθος από καινοτομίες σε πολεμικά και εξοπλιστικά είδη προκαλούσαν τον θαυμασμό της εποχής αλλά που δυστυχώς χάθηκαν κάτω από το βάρος γραφειοκρατικών μηχανισμών και της μη κρατικής υποστήριξης. 

ΜΗΧΑΝΟΠΟΙΕΙΟΝ "ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ" - 1899
ΕΝ ΠΕΙΡΑΙΕΙ
ΔΕΣΤΡΑ ΠΛΟΙΟΥ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ ΜΠΟΥΚΗ