Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης (1855-1935)

Την Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2014, η Αδελφότης των Υδραίων Αθηνών, το Ινστιτούτο Πειραϊκών Μελετών της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς και η Ένωση Παλαιών Προσκόπων Νέου Φαλήρου, συνδιοργάνωσαν στην Εστία της Ένωσης των Παλαιών Προσκόπων Νέου Φαλήρου, εκδήλωση αφιερωμένη στον Παύλο Κουντουριώτη, ο οποίος υπήρξε κάτοικος του Νέου Φαλήρου, διατηρώντας ιδιόκτητο κατοικία επί των οδών Δημητρίου Φαληρέως και Μοσχοπούλου και που διατηρείται μέχρι σήμερα.

Οικία Κουντουριώτη (Δημητρίου Φαληρέως και Μοσχοπούλου, στο Νέο Φάληρο)

 Την εκδήλωση αυτή συντόνιζε ο ιατρός και ιστορικός ιατρικής Δρ. Λάζαρος Βλαδίμηρος, ο οποίος αναφέρθηκε και στην προσωπικότητα του ομιλητή Δρ. Αριστείδη Διαμαντή.

Χαιρετισμό απεύθυναν ο Πρόεδρος της Ένωσης Παλαιών Προσκόπων Νέου Φαλήρου κ. Ανάργυρος Σκληβανιώτης, ο Πρόεδρος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς κ. Νικόλαος Παπαγιαννάκης και ο Πρόεδρος της Αδελφότητος Υδραίων Αθηνών κ. Γιάννης Σαχίνης.

Απαγγελία του ποιήματος "Παύλος Κουντουριώτης" του Πειραιώτη ποιητή Γεωργίου Στρατήγη (1877-1930), έγινε από την κυρία Μαρίνα Λάσκαρη, ενώ στην εκδήλωση παρέστη και η δισεγγονή του Παύλου Κουντουριώτη κυρία Δανάη Στεφάνου.

Από αριστερά η κυρία Αναστασία Λάσκαρη (Γεν. Γραμ. της Αδελφότητος Υδραίων Αθηνών), η κυρία Δανάη Στεφάνου (εγγονή του Παύλου Κουντουριώτη), ο Δρ. Αριστείδης Διαμαντής (ομιλητής της εκδήλωσης και Πλοίαρχος - Ιατρός του Πολεμικού Ναυτικού) και ο Στέφανος Μίλεσης (Γεν. Γραμματέας της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς και της Ένωσης Παλαιών Προσκόπων Νέου Φαλήρου)

Ο ομιλητής Πλοίαρχος - Ιατρός του Πολεμικού Ναυτικού Δρ. Αριστείδης Διαμαντής με άριστο χειρισμό λόγου, κατάφερε να σκιαγραφήσει την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα μιας μορφής, αυτής του Παύλου Κουντουριώτη. Μίλησε για το ριψοκίνδυνο αλλά και συνετό άνδρα, το γενναιόψυχο, τον σεμνό, τον πιστό στον Θεό και στους θεσμούς, τον πατριώτη, τον αφιλοκερδή, τον ιδεολόγο, τον ηγέτη, που θαυμάστηκε ακόμα και από τους αντιπάλους του. 

Παραθέτουμε μερικά μόνο αποσπάσματα από την ενδιαφέρουσα ομιλία του Α. Διαμαντή:

"Ο Παύλος Κουντουριώτης υπήρξε γόνος μιας εκ των επιφανέστερων υδραίικων οικογενειών. Γεννήθηκε στην Ύδρα στις 9 Απριλίου του 1855. Ο παππούς του Γεώργιος, μικρότερος αδελφός του Υδραίου προκρίτου Λάζαρου Κουντουριώτη, διετέλεσε Πρόεδρος του Εκτελεστικού επί Κυβερνήσεως Καποδίστρια καθώς και γερουσιαστής, υπουργός των Ναυτικών και Πρωθυπουργός επί Βασιλείας Όθωνα. Οι οικογενειακές καταβολές του Π. Κουντουριώτη καθώς και το περιβάλλον, στο οποίο μεγάλωσε, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του και των ιδεών του, καθώς μεγάλωσε σε μια ατμόσφαιρα όπου οι λέξεις "πατρίδα", "έθνος", "Ελλάδα" έρχονταν συνεχώς στο μυαλό του, συνοδευμένες από αγώνες, μάχες και αυτοθυσία. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος υπήρξε αριστοκράτης, απόγονος αρχοντικής γενιάς, εντούτοις ο χαρακτήρας του τον βοηθούσε να προσεγγίζει εύκολα τους απλούς ανθρώπους του λαού και να τους μιλάει με την ίδια, την δική τους απλοϊκή και ειλικρινή γλώσσα. Ο μόνος φόβος που είχε ο Κουντουριώτης ήταν "μήπως φανεί κατώτερος από τους προγόνους του, που τους λάτρευε σαν αγίους. Όταν έγραψε το ιστορικό σήμα του, αυτούς είχε στο νου του..."

Καμιά λέξη και καμιά συλλαβή δεν μπορεί να αλλάξει στο ιστορικό αυτό σήμα, χωρίς να μεταβληθεί το νόημά του. Υπήρξε τόσο λακωνικό, αλλά και τόσο περιεκτικό σε νόημα, όπως ταίριαζε στην ασκητική προσωπικότητα του Κουντουριώτη (Αρ. Διαμαντής)

Το 1874 κατετάγη στο Ναυτικό όπου παρακολούθησε το "Ναυτικό Σχολείο" έχοντας δάσκαλο τον φημισμένο αξιωματικό του Ναυτικού Λεωνίδα Παλάσκα καθώς και τον κατά δύο χρόνια μεγαλύτερό του, αξιωματικό του στρατού Παναγιώτη Δαγκλή, με τον οποίο θα αναπτύξει φιλική σχέση, που θα διατηρήσει σε όλη του την ζωή. Το 1886 ο Κουντουριώτη συμμετείχε με επιτυχία στις επιχειρήσεις του Αμβρακικού επικεφαλής των κανονιοφόρων "Α" και "Β" με τις οποίες διέπλευσε ορμητικά τα στενά της Πρέβεζας, εμποδίζοντας εχθρικό αντιπερισπασμό. 

Το 1899 προάγεται σε αντιπλοίαρχο και γίνεται Κυβερνήτης στο εύδρομο "Ναύαρχος Μιαούλης". Το 1911 ο Κουντουριώτης μετά την βλάβη που υπέστη ο "Αβέρωφ" στο "παρθενικό" του ταξίδι, θα αναλάβει Κυβερνήτης του θωρηκτού, αντικαθιστώντας τον πλοίαρχο Ιωάννη Δαμιανό. Το τυχαίο αυτό γεγονός της αντικατάστασης του κυβερνήτη, είναι από εκείνες τις περιπτώσεις, που σφραγίζουν τη μοίρα όχι μόνο δύο ανθρώπων, αλλά και ενός ολόκληρου λαού, καθώς ο Κουντουριώτης είναι εκείνος και όχι ο Δαμιανός, που θα οδηγήσει τον στόλο μας στις νικηφόρες ναυμαχίες της Έλλης και της Λήμνου που θα εξασφαλίσουν στην Ελλάδα τη ναυτική κυριαρχία.

Ο Παύλος Κουντουριώτης στο σαλόνι της οικίας του

Στην αντιπαράθεση των ψυχρών υπολογισμών της αριθμητικής υπεροχής του Τουρκικού στόλου έναντι του Ελληνικού, που προέτασσαν ορισμένοι αξιωματικοί κατά την διάρκεια των διάφορων προπολεμικών συζητήσεων, ο Κουντουριώτης, παίρνοντας τον λόγο, απαντούσε πολλές φορές με οργή και αγανάκτηση "Και την ψυχή, μωρέ, την ψυχή που τη βάζετε; Μήπως νομίζετε ότι οι παππούδες μας του Εικοσιένα έκαναν τέτοιους λογαριασμούς; Με την ψυχική υπεροχή ενίκησε πάντοτε το Έθνος μας και με αυτήν θα νικήσωμεν πάλιν!"

Ο ίδιος θεωρούσε πάντα τον εαυτό του ως απλό ναύτη, ανάμεσα σε πέντε χιλιάδες ομοίους του. Η αρχηγία, με την οποία τον είχε τιμήσει η Πολιτεία, του φαινόταν ως δικαίωμα να πεθάνει πρώτος από όλους. Γράφει το πρωινό της 5ης Ιανουαρίου 1913 λίγο πριν τη ναυμαχία της Λήμνου "Η σημερινή ναυμαχία θα κρίνη την τύχην του Ελληνισμού ολόκληρου. Πολεμήσατε ως λέοντες!".

Ο Κουντουριώτης την εποχή των Βαλκανικών πολέμων έπαθε γαστρορραγία και ο ιατρός του πρότεινε μεταφορά σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης. Το ίδιο επέμενε και ο Δουσμάνης. Τότε ο ναύαρχος τους απάντησε θυμωμένα: "Εγώ δεν πάω πουθενά. Μονάχα πεθαμένο θα με βγάλετε από δω μέσα. Ακούς εκεί νοσοκομείο. Έχουμε πόλεμο Σοφοκλή. Έτσι τα παρατάμε κι αφήνουμε να μας τρέχουνε στους γιατρούς ή πιάνουμε το κρεβάτι σαν τις λεχώνες;"

Τέλος θα αναφέρουμε την επιστολή παραίτησης, που ηλικιωμένος πια έστειλε στον Βενιζέλο, καθώς αποτελεί μνημείο ιδεαλισμού "Παραιτήθηκα, γιατί αυτό επέβαλε το εθνικό συμφέρον. Τα χέρια μου άρχισαν να τρέμουν. Όταν θα ήρχοντο να με επισκέπτονται ξένοι πρέσβεις, θα το αντιλαμβάνοντο. Οι σκέψεις και οι κρίσεις του θα ήσαν δυσμενείς δια την πατρίδα".

Ο ναύαρχος το πρωί της 22ας Αυγούστου του 1935, άφησε την τελευταία του πνοή. Οι κάτοικοι της Ύδρας συντετριμμένοι περίμεναν ολόκληρο το απόγευμα στο λιμάνι και στα γύρω υψώματα του νησιού το μικρό ατμόπλοιο που μετέφερε τη σορό του ναυάρχου, συνοδευόμενο από αντιτορπιλικό. 

Ο Κουντουριώτης είτε ως ιστορική μορφή είτε ως θρύλος ή σύμβολο συνεχίζει να ζει μέχρι σήμερα και αναμφίβολα θα συνεχίζει να επιζεί, εξακολουθώντας να συναρπάζει και να κυριαρχεί, γιατί στη μορφή του αντικρίζει κανείς με δέος και σεβασμό το σεμνό άνδρα με την αδάμαστη παλικαριά και την υπέρτατη τόλμη".

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ:

Η αίθουσα κατάμεστη

Από αριστερά Ανάργυρος Σκληβανιώτης (Πρόεδρος Ένωσης Παλαιών Προσκόπων Νέου Φαλήρου), Γιάννης Σαχίνης (Πρόεδρος Αδελφότης των Υδραίων Αθηνών), η κυρία Αναστασία Λάσκαρη, ο Δρ. Λάζαρος Βλαδίμηρος (συντονιστής εκδήλωσης, ιατρός και ιστορικός της ιατρικής) μαζί με τον ομιλητή της εκδήλωσης Αριστείδη Διαμαντή.

Από αριστερά Γ. Σαχίνης, Α. Λάσκαρη και Νίκος Παπαγιαννάκης (Πρόεδρος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς)