Η Διαμάχη για τα όρια Αθήνας - Πειραιά και η σχέση του Αγ. Ιωάννη Ρέντη

Πίνακας του Πειραιώτη ζωγράφου Μιχάλη Οικονόμου (1888 - 1933) με θέμα "Ελιές του Αγίου Ιωάννη Ρέντη". Το 1929 ο πίνακας παρουσιάστηκε στο Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς. Ο Οικονόμου υπήρξε μαθητής του Κωνσταντίνου Βολανάκη.

Γράφει η Νανά Ιωαννίδου

Πέντε ολόκληρα χρόνια κράτησε η διαμάχη για τα όρια στα δικαστήρια το 1857 - 1861 μεταξύ της Αθήνας και του Πειραιά. Έφτασαν μέχρι τον Άρειο Πάγο για να καθοριστούν τα όρια μεταξύ των δύο Δήμων. Τελικά σαν όριο πιάστηκε η κοίτη του Κηφισού ποταμού από την εκβολή στο Νέο Φάληρο μέχρι το ναΐδριο του Αγίου Ιωάννη Ρέντη που συμπεριελήφθη στα όρια του Δήμου Πειραιά. Από εκεί έφθανε στην οδό Αγίας Άννης για να συναντηθεί με τον αμαξιτό δρόμο που πήγαινε Δαφνί και έφθανε ως Κερατσίνι. 

Η διαμάχη αυτή δεν ήταν μόνο για τα απέραντα μυροβόλα περιβόλια της περιοχής αυτής, αλλά και για το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Ρέντη που τότε το πανηγύρι του, ήταν πολύ "κερδοφόρο". 
Πανηγύρι Ρέντη. Στο δημοσίευμα επάνω ο Δήμαρχος Αθηναίων Σπ. Μερκούρης (1904) ανακοινώνει την επισκευή γέφυρας χάρη της εορτής. Στην κάτω ανακοίνωση (1907) ο Δήμαρχος Πειραιά Δαμαλάς επισκέπτεται τον Ρέντη και ανακοινώνει σειρά εξωραϊστικών έργων κάτω από πανηγυρικές ιαχές κατοίκων του προαστίου !!!

Ιστορικά για το εκκλησάκι, άλλοι γράφουν υπήρξε από την εποχή της Φραγκοκρατίας επί Καταλανών, όταν ολόκληρη η περιοχή είχε παραχωρηθεί στο Νοτάριο Δημήτριο Ρέντη. Άλλοι όμως γράφουν ότι το ναΐδριο ανηγέρθη από τον κτηματία Γ. Στρέφη τον 18ο αιώνα. 

Το 1821 μετά την επανάσταση το μικρό εκκλησάκι ανήκε στην αρμοδιότητα του ναού της Γέννησης του Χριστού της συνοικίας Ψυρρή. Το καταγράφουν ως ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της Αττικής που υπήρξε, αυτό της 29ης Αυγούστου. Γιορτάζοντας την αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγ. Ιώννη του Προφήτη Προδρόμου και Βαπτιστή, από τον Ηρώδη τον Αντύπα.

Πανηγύρι του Αγίου Ιωάννου Ρέντη. Πάνω η ανακοίνωση της εορτής (1907) γίνεται με την αναφορά "Εν Αθήναις". Κάτω (1909) "Εν Πειραιεί"

Με τον καθορισμό των ορίων, ο Άγιος Ιωάννης Ρέντης έπρεπε να παραχωρηθεί στην Αγία Τριάδα Πειραιά, όπως είχε συμφωνήσει και η επίσημη εκκλησία με το κράτος. Οι Ψυρριώτες όμως δεν το εδέχοντο καθόλου. Υποστήριζαν ότι η μεταβολή των ορίων του Δήμων δεν συνεπάγεται και αλλαγή της τύχης του Αγ. Ιωάννη. Άρχισαν οπλισμένοι να καιροφυλακτούν φουστανελοφόροι επί 24ώρου βάσεως, μαζί με άνδρες της Εθνοφυλακής, ήθελαν να υπερασπιστούν την εκκλησία των πατέρων τους. Έφερναν παράδειγμα τους ναΐσκους που είχε στην εποπτεία του ο Πανάγιος Τάφος και όχι μόνο. Κάτι μεσοβέζικες λύσεις που έβρισκαν οι δήμαρχοι για να μοιράζονται τα κέρδη από τις εισπράξεις, δεν απέδωσαν. Κάθε μέρα επί χρόνια η εμφύλια σύρραξη μεταξύ των φουστανελάδων Ψυρριωτών και των σκληροτράχηλων αχθοφόρων Πειραιωτών δεν έλεγε να κοπάσει. Οι ξυλοδαρμοί ήσαν μακροχρόνιοι, οι προειδοποιήσεις για τα χειρότερα επίσης. Ήρθε όπως σε όλα, ο χρόνος και έδωσε τη λύση.

1909 και οι συμπλοκές στον Άγιο Ιωάννη (Ρέντη) προσδιορίζονται εκ του τύπου ως "Κτηματικές διαφορές".  Αναφέρεται "εις χρήσιν ξιφολόγχαι, μάχαιραι, ρόπαλα, λίθοι, βλασφημίαι και ύβρεις..."

Από το 1925 έγινε αυτόνομη πλέον η κοινότητα του Αγίου Ιωάννη Ρέντη και μόνο τότε ο πόλεμος πήρε τέλος. 

Το 1946 έγινε Δήμος και τώρα τελευταία αποτελούν ένα Δήμο μαζί με τη Νίκαια.
Το Μικρασιατικό στοιχείο προσφύγων πλαισίωσε την εκκλησία και περίπου το 1923 με 1925 ανηγέρθη ο νέος ναός, αλλά ο οριστικός μεγαλόπρεπος σημερινός είναι του 1970 ο οποίος ανήκει πλέον στην Μητρόπολη Πειραιά.

Τα πανηγύρια αποτελούν την πολιτιστική κληρονομιά μας, το σωματείο των μικροπωλητών Αττικής πάντα προσκαλεί τα μέλη του στο πανηγύρι του Αγίου Ιωάννου Ρέντη από πολύ παλιά. Ευτύχησα να ζήσω τις εποχές του '50 - '60 το πανηγύρι αυτό, μια και ήταν κοντά με τα πόδια, μια ώρα από το σπίτι μου, ήταν ακόμα η παλιά εκκλησία. Μια τσιμεντένια γέφυρα που ένωνε το Νέο Φάληρο με το Μοσχάτο, έβγαινε σύντομα στην Ηλεκτρική κι από εκεί υπάρχει ακόμα μια μικρή γέφυρα του τραίνου που βγάζει στον Ρέντη. Από την παραμονή περνούσε με τα πόδια ο κόσμος, από Μοσχάτο, Ταύρο, Τζιτζιφιές, Καλλιθέα, πλημμύρα ο δρόμος που οδηγούσε στην γέφυρα, δεν τελείωνε ούτε το βράδυ η κοσμοσυρροή. Ακόμα ήταν τα απέραντα περιβόλια και μπαξέδες με διάσπαρτα που και που αγελάδια !

Πλησιάζοντας προς την πλατεία, μεγάλο πανηγύρι έβλεπαν τα μάτια σου. Τα νταούλια, τα κλαρίνα, οι πίπιζες, διάφορα μουσικά όργανα, οι τραγουδίστριες στον εξωτερικό χώρο και τα καφέ - παντοπωλεία, οι μπύρες μέσα σε βαρέλια με πάγο, τα γλυφιτζούρια κοκκοράκι, τα μυλαράκια του ανέμου, οι ζεστές λιχουδιές ξηρών καρπών, οι παγωτατζήδες με τα λευκά καροστάκια τους (κουβούκλια), το μαλλί της γριάς, το μαντολάτο, οι αυτοσχέδιες κούνιες, τα έντονα φώτα και χρώματα, όλα σφράγιζαν τη χαρά της ζωής. Ο κόσμος που ερχόταν από μακριά, έστρωνε μια κουρελού, Αύγουστος μήνας. Τάιζε τα παιδάκια μεζεδάκι από γουρουνόπουλο ή ψητό αρνί ή σουβλάκι πεντανόστιμο. Έπαιρναν τα μικρά παιδιά τα ταπεινά δωράκια τους, όπως η Νανά στα 8 - 9 χρόνια, μια κιθάρα φτιαγμένη από ένα κονσερβοκούτι οβάλ με κολλημένη μια ταστιέρα ξύλινη και συρματάκια για χορδές !

Τ΄ όνειρο όλων έντονο να ξαναβρεθούμε να προσκυνήσουμε τον Άγιο και η ζωή ακόμα να γράφει ελπίδα, χαρά, παιδική μαγεία, ξενοιασιά....


ΥΓ
Οι πληροφορίες είναι από την ιστοσελίδα του Μουσείου της πόλεως των Αθηνών μαζί με προσωπικές αναμνήσεις της αρθρογράφου 
  
  

1 σχόλιο:

αθεόφοβος είπε...

Διαβάζεις για :
...το ωραίον προάστειον εις μιαν από τας ρομαντικωτέρας εξοχάς της Αττικής ... και φέρνεις την σημερινή εικόνα στο μυαλό σου και σε πιάνει θλίψη!

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"